گرفتن مهریه از پدرشوهر تحت چه شرایطی امکان پذیر است؟

مهریه تعهد و حقی است که با عقد نکاح بر عهده‌ مرد قرار می‌گیرد. عقد نکاح چه به صورت موقت و چه دائم واقع شود، مرد موظف است مهریه‌ای را که به پرداخت آن متعهد شده است، بپردازد. مهریه حقی است که حتی با فوت شوهر ساقط نمی‌شود. یعنی اگر مردی فوت کند، همسر دائم یا موقت او می‌تواند مهریه خود را از ماترک او مطالبه کند. یکی از مواردی که در این مورد مطرح می‌شود، گرفتن مهریه از پدر شوهر است.

قانون و گرفتن مهریه از پدرشوهر

گرفتن مهریه از پدر شوهری که پرداخت مهریه را ضمانت کرده ‌است، موجب از بین رفتن مسئولیت شوهر نمی‌شود. در قانون به طور مستقیم گرفتن مهریه از پدر شوهر مطرح نشده ‌است.

گاهی ممکن است شرایطی به وجود آید که زوجه مهریه خود را از شخصی غیر از شوهرش دریافت کند. گرفتن مهریه از پدر شوهر یا هر شخص دیگری زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که پدر شوهر یا شخص ثالثی به ‌صورت کتبی پرداخت مهریه را تضمین کرده باشد.

بنابراین گرفتن مهریه از پدر شوهری که شفاهی به پرداخت مهریه قول داده‌ است، امکان‌پذیر نیست. زمانی خانم می‌تواند مهریه خود را از پدر همسرش دریافت کند که تعهد پدرشوهر در عقدنامه برای پرداخت مهریه زن ثبت‌ شده باشد. در غیر این صورت خانم نمی‌تواند برای گرفتن مهریه از پدر همسرش اقدام کند.

تضمین پدرشوهر در پرداخت مهریه

همانطور که گفتیم، در صورتی که پدرشوهر تادیه مهریه عروس خود را به صورت کتبی تضمین کرده باشد، زوجه می‌تواند برای دریافت مهریه به شوهر(مضمون عنه) یا پدرشوهرش(ضامن) مراجعه کند. یعنی تقدم یا تاخری در این رابطه وجود ندارد. در واقع زوجه الزامی ندارد که ابتدا به شوهرش و بعد از او به پدرشوهرش مراجعه کند.

البته ممکن است در زمان عقد نکاح این شرط به صورت کتبی قید شده باشد که زوجه باید ابتدا مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند و در صورتی که شوهرش توانایی و استطاعت مالی برای پرداخت مهریه را نداشت، به پدرشوهرش مراجعه ‌کند.

مطالبه مهریه از سهم‌الارث شوهر

گاهی ممکن است زوجه مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند، ولی شوهرش توانایی تأدیه آن را نداشته باشد. بعد از مدتی یکی از اقوام یا بستگان شوهر فوت می‌کند و اموالی از او باقی می‌ماند. در این حالت اگر تقسیم ترکه انجام شود و از متوفی به شوهر این خانم، سهم‌الارثی برسد، خانم می‌تواند مهریه خود را از سهم‌الارث شوهرش دریافت کند.

به ‌عنوان مثال اگر پدر شوهر این خانم فوت کند و اموالی از او باقی بماند، خانم می‌تواند از سهم‌الارثی که به شوهرش رسیده ‌است، مهریه خود را مطالبه کند. به دلیل اینکه سهم‌الارث جزء اموال وارث محسوب می‌شود، زمانی ‌که ارثی به شوهر تعلق می‌گیرد، او به‌ عنوان مالک آن سهم‌الارث محسوب می‌شود. بنابراین زوجه از این مالی که به شوهرش تعلق گرفته است، مهریه خود را دریافت می‌کند.

مطالبه مهریه از پدر شوهر فوت شده

همان طور که بیان شد عروس می‌تواند مهریه خود را از پدر شوهری که در زمان عقد نکاح به‌ صورت کتبی، ضامن تادیه مهریه او شده است، مطالبه کند. اگر زوجه علیه پدرشوهرش در دادگاه بابت مطالبه مهریه طرح دعوا کند و پدر شوهر قبل از تادیه مهریه او فوت کند، دعوا باید به طرفیت وراث او تغییر پیدا کند. یعنی وراث او موظف به پرداخت مهریه این خانم از ماترک متوفی هستند.

در صورتی که زوجه بعد از فوت پدرشوهرش مطالبه مهریه کند، عقد ضمانت باطل شده و زوجه به عنوان شریک در ماترک متوفی محسوب می‌شود. بنابراین مهریه این خانم به دلیل سهیم بودن او در ماترک پدرشوهر، به او پرداخت می‌شود. گرفتن مهریه از پدر شوهر فوت‌ شده ارتباطی به دائم یا موقت بودن ازدواج ندارد. یعنی خانمی هم که به صورت موقت با مردی ازدواج کند و شوهرش مهریه این خانم را نپردازد، زوجه می‌تواند از طریق سهم الارث او مهریه خود را مطالبه کند.

گرفتن مهریه از شوهر فوت شده

زمانی ‌که مردی فوت کند، همسرش می‌تواند مهریه خود را از ماترک و اموال او مطالبه کند. یعنی علیه وراث شوهرش طرح دعوا می‌کند تا بتواند از این طریق مهریه خود را وصول کند. در صورتی ‌که مهریه زوجه بیش از ماترک شوهرش باشد، وراث برای پرداخت مابقی آن تکلیفی ندارند.

اگر از شوهری که فوت شده هیچ ماترکی باقی نمانده باشد و پدر شوهر نیز پرداخت مهریه را تضمین نکرده باشد، خانم نمی‌تواند مهریه خود را از پدر شوهرش مطالبه کند. زیرا هیچ ماترک و تضمینی در این مورد وجود نداشته است.

به‌ جهت اینکه مهریه دین ممتاز است، ابتدا مهریه زوجه از اموال شوهرش که فوت شده، پرداخت می‌شود، سپس اگر مالی باقی بماند، به سایر بستانکاران داده می‌شود. اگر مهریه زوجه پرداخت شود و بیش از آن مالی باقی نماند، وراث برای پرداخت دیون متوفی تکلیفی ندارند.

جمع‌بندی

در انتهای این مطلب لازم است این نکات را مد نظر داشته باشید که:

• خانواده همسر و پدر شوهر هرچه قدر هم که استطاعت و توانایی مالی داشته باشند، تکلیفی برای پرداخت مهریه عروس خانواده ندارند. زیرا مهریه حقی است که با عقد نکاح بر عهده‌ شوهر قرار می‌گیرد.
• هیچ شخصی جز شوهر تکلیفی به پرداخت آن ندارد، مگر اینکه شخص ثالثی پرداخت آن را تضمین کرده باشد.
• تعهد و ضمانت پدر شوهر زمانی‌ که به‌ صورت کتبی در عقدنامه ثبت شود، موجب مسئولیت او برای پرداخت مهریه عروس می‌شود. در غیر این صورت عروس نمی‌تواند به پدر شوهرش مراجعه کند و از او مهریه خود را مطالبه کند.
• در شرایطی هم که شوهر زنده باشد و پدر شوهر فوت کند، خانم می‌تواند مهریه خود را از سهم‌الارثی که به شوهرش می‌رسد، مطالبه کند. این ‌موضوع به علت آن است که سهم‌الارث جزء دارایی شوهر محسوب می‌شود و این خانم در واقع مهریه خود را از اموال شوهرش دریافت می‌کند.

وکیل گرفتن مهریه از پدر شوهر

دریافت مهریه و مطالبه آن از پدر شوهر یا از سهم‌الارث شوهر دارای شرایط خاصی است که نیازمند تجربه و مهارت وکیلی است که این‌ موضوع را بررسی می‌کند. توصیه می‌شود پیگیری این‌ موضوع را به وکیلی مجرب و متخصص بسپارید تا با استفاده از توانایی و تمرکز خود در این مورد، حق شما را احقاق کند. جهت کسب دریافت مشاوره حقوقی با وکیل مهدی پیشوایی در تماس باشید.